Podstawy Astronomii 1
(wykład)
uwagi ogólne
termin: wtorki, godzina 11:15
konsultacje: poniedziałki 14:00-15:00, wtorki 13:00-14:00 lub inny termin po wcześniejszym umówieniu się oraz kontakt przez email i chat Teams bez ograniczeń czasowych
obecność: obecność na wykładzie jest obowiązkowa, możliwe maksymalnie 4 nieobecności usprawiedliwione. Powyżej 4 nieobecności uspr. lub braku uspr. zastrzegam sobie
prawo do dodatkowej weryfikacji opanowania materiału z okresu nieobecności. Przy nieobecności >50% semestru warunki dopuszczenia do egzaminu ustalam z zast. dyr. ds. dydaktycznych.
Szczegóły zasad usprawiedliwiania nieobecności reguluje Uchwała Nr 61/2024 Rady Wydziału Fizyki i Astronomii Uniwersytetu Wrocławskiego z 10 grudnia 2024 r. w sprawie zasad
usprawiedliwiania nieobecności na zajęciach.
egzamin: wykład kończy się egzaminem pisemnym
zagadnienia omówione na wykładzie:
- część 0: czym jest astronomia?
- część 1: Ziemia
- kształt i rozmiar Ziemi
- współrzędne geograficzne
- jednostki długości zdefiniowane na bazie wielkości Ziemi
- część 2: sfera niebieska
- pojęcie sfery niebieskiej
- miara kątowa
- koła wielkie i małe
- układ współrzędnych horyzontalnych
- wyznaczanie współrzędnych horyzontalnych - wybrane metody (gnomon, kwadrant, smartfon, ...)
- montaż azymutalny teleskopów
- pozorny ruch sfery niebieskiej
- układ współrzędnych równikowych pierwszy (godzinny)
- dołowania i górowania
- obiekty okołobiegunowe, wschodzące i zachodzące, niewidoczne
- zależność widoku i obrotu sfery niebieskiej od szerokości geograficznej obserwatora
- montaż paralaktyczny teleskopów
- łuki zakreślane przez obiektów na niebie - ile czasu obiekt jest nad horyzontem
- trójkąt sferyczny, wzory dla trójkąta sferycznego
- trójkąt paralaktyczny
- ekliptyka, pozorna roczna droga Słońca na niebie, punkt Barana
- układ współrzędnych równikowych drugi (równonocny)
- układ współrzędnych ekliptycznych
- część 3: gwiazdozbiory, mapy, katalogi
- gwiazdozbiory (dawniej i dziś)
- asteryzmy
- mapy i atlasy nieba
- katalogi gwiazd
- katalogi obiektów mgławicowych
- nazwy gwiazd
- część 4: fotometria
- powstanie skali jasności magnitudo
- fotometria wizualna i instrumentalna
- precyzyjne ustalenie skali magnitudo, prawo Pogsona
- własności skali magnitudo
- jasność absolutna
- wielkości fizyczne występujące w log() we wzorze Pogsona
- porównanie fotometrii astronomicznej, radiometrii i fotometrii
- możliwe formy wzoru Pogsona
- punkt zerowy skali magnitudo
- jasność graniczna
- jasność powierzchniowa mag/arcsec^2 (obiekty mgławicowe, tło nieba, obiekty z widoczną tarczą)
- wyznaczanie jasności w praktyce - filtry i systemy fotometryczne
slajdy z wykładu i materiały uzupełniające
- slajdy z części 1: kształt i rozmiar Ziemi
- slajdy z części 2: sfera niebieska
- slajdy z części 3: gwiazdozbiory, mapy, katalogi
dodatkowe materiały do części 3: lista gwiazdozbiorów
oraz prosta mapa nieba
- slajdy z części 4: fotometria
listy zadań
- lista 0
- lista 1
- lista 2
- lista 3
literatura
- Karttunen i inni, Astronomia ogólna (2020) lub wersja angielska w pdf
Fundamental astronomy, wyd.5 (2007)
- Frank Shu, Galaktyki, gwiazdy, życie. Fizyka Wszechświata
- Jan Mietelski, Astronomia dla geografów
- Janusz Kreiner, Astronomia z astrofizyką
- Eugeniusz Rybka, Astronomia ogólna
- inne:
P. G. Kulikowski, Poradnik miłośnika astronomii; A. Branicki, Na własne oczy; J. Dobrzycki i J. Włodarczyk, Historia naturalna gwiazdozbiorów;
Marcin Kubiak, Gwiazdy i materia międzygwiazdowa; Ludwig Oster, Astronomia współczesna; E. Pittich i D. Kalmanczok, Niebo na dłoni
- Astronomy (pdf),
informacje o książce
- inne w j.ang.:
D. L. Moche, Astronomy: A Self-Teaching Guide; T. Dickinson, NightWatch - A Practical Guide to Viewing the Universe;
Ch. McMillan, Astronomy - A Begineer's Guide to the Universe; A. E. Roy i D. Clarke, Astronomy. Priciples and Practice
czasopisma, filmy